مشاوره حقوقی نفقه

در خصوص مشاوره حقوقی نفقه باید در ابتدا تعریفی از نفقه را بر اساس قانون ایران بیان نمود. بر همین اساس نفقه شامل تمامی نیازهای معمولی و متناسب با وضعیت زوجه می باشد، برای مثال: خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت، اسباب بیت و کلیه هزینه های مربوط به امور شخصی زن که مورد احتیاج و ضرورت تشخیص داده شود.

پرداخت نفقه در مقابل تمکین قرار دارد. تمکین اعم است از تمکین عام و خاص. بنابراین اگر زن از تمکین امتنا ورزد مستحق دریافت نفقه نمی گردد.

بر اساس شرع و قانون چنانچه زن از انجام وظایف زناشویی خودداری نموده و یا منزل مشترک را ترک نماید ناشزه محسوب می گردد.

حنمن بخوانید: مشاوره حقوقی خانواده

مطالب مرتبط: مشاوره حقوقی مهریه

نفقه چیست و شامل چه مواردی می‌شود؟

در جریان بودن زندگی و ادامه دار بودن آن، منوط به تامین هزینه‌های زندگی مشترکمی باشد. تامین هزینه‌های روزمره زندگی را نفقه گویند. علاوه بر زوجه به اقارب نسبی نیز نفقه تعلق می‌گیرد، نفقه فرزندان هم مشمول نفقه اقارب است.

پرداخت نفقه زوجه و همچنین نفقه اقارب، شرایط خاصی دارد. به عنوان مثال: برای پرداخت نفقه زوجه انجام وظایف زناشویی شرط است. در حقیقت برای پرداخت شدن نفقه زوجه، موضوع تمکین وی مطرح است که در صورت عدم تمکین، زوجه ناشزه محسوب م گردد و نفقه به وی تعلق نمی‌گیرد.

پرداخت نفقه به زوجه، ارتباطی با وضعیت مالی وی ندارد. برای مثال ممکن است زوجه دارای شغل یا موقعیت اجتماعی عالی باشد، همه این خصوصیات زوجه دلیلی بر عدم تعلق نفقه به وی نیست. زوج باید تحت هر شرایطی تمامی مخارج زندگی مشترک و هزینه های شخصی زوجه را پرداخت کند.

و اما در خصوص پرداخت نفقه اقارب نیز بر اساس قانون مشروط به استطاعت مالی شخص انفاق‌ کننده و عدم توانایی مستحق نفقه است.

مشاوره حقوقی تلفنی نفقه

بیشتر بدانید: مشاوره حقوقی تمکین

نحوه دریافت نفقه زوجه

زوجه از دو روش حقوقی و کیفری می تواند نسبت به نفقه خود اقدام کند:

روش اقامه دعوی حقوقی در دادگاه خانواده

اگر زوج در پرداخت نفقه به زوجه ای که ناشزه نباشد امتناع ورزد و هیچ هزینه ای برای زوجه در نظر نگیرد. در این مورد ترک انفاق اتفاق افتاده است. در این صورت زوجه می تواند با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و ثبت دادخواست نفقه نسبت به دریافت نفقه خود اقدام کند.

پس از ثبت دادخواست، جلسه ای تعیین و با حضور طرفین تشکیل می گردد و موضوع به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده می شود. بعد از ارائه نظر کارشناس اگر طرفین به نظر کارشناس اعتراض نداشته باشند دادگاه بر اساس نظر کارشناس رأی به محکومیت زوج مبنی بر پرداخت نفقه صادر می کند.

نکته قابل توجه که در مورد نفقه وجود دارد، این است که قوانین مطالبه نفقه و همچنین ترک انفاق کیفری در کشور ما، دارای پیچیدگی‌های خاصی است. بنابراین بهتر است برای درخواست نفقه، وکیل خانواده یا یک مشاوره حقوقی نفقه در کنار خود داشته باشید.

روش طرح دعوی کیفری نفقه

ترک انفاق به افراد واجب النفقه بر اساس قانون مجازات، جرم محسوب می شود و برای آن جرم انگاری شده است. و دارای مجازات حبس است. زوجه می تواند با مراجعه به دفتر خدمات قضایی و ثبت شکایت کبفری ترک انفاق و ضمیمه نمودن ادله محکمه پسند شکایت را به جریان انداخت.

سوالی که اغلب در زمینه ترک انفاق کیفری پرسیده می شود این است که مجازات برای ترک انفاق چه مقدار در نظر گرفته می شود؟

در جواب این سوال باید گفت طبق ماده 53 قانون حمایت از خانواد: مردی که توانایی مالی داشته، باید نفقه همسر خود را پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت، دادگاه برای زوج، حکم سه ماه تا یک سال حبس را در نظر خواهد گرفت.

باید توجه داشت: این مجازات در صورتی برای زوج تعیین خواهد شد که زوجه نسبت به زوج، تمکین نموده و در ارتباطات زناشویی، به درستی عمل نموده باشد.

مشاوره حقوقی در مورد نفقه اقارب نسبی

همان گونه که مطرح شد، نفقه تنها به زوجه تعلق ندارد و اقارب نسبی نیز حق نفقه دارند.

طبق ماده 1196 قانون مدنی: در روابط بین اقارب، تنه اقارب نسبی در خط عمودی اعم از صعودی یا نزولی ملزم به انفاق هستند.

بر اساس همین قانون: قرابت های نسبی صرفا از حق نفقه برخوردار هستند. و قرابت سببی دیگر نمی‌توانند مطالبه نفقه کنند.

معنی اقارب در خط عمودی: اقارب نسبی که ترتیب قرار گرفتن آن‌ها، پشت سر هم و نسل به نسل هست. که شامل پدربزرگ، مادربزرگ، پدر، مادر، فرزند، نوه و فرزندان فرزند و هر چقدر پایین رود.

تعیین مقدار نفقه

در هیچ کدام از ماده های قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده مقدار و میزان هزینه های زوجه مشخص نشده است. بر اساس عرف محاکم تعیین مقدار نفقه بر اساس نظر کارشناسی رسمی دادگستری است که توسط دادگاه انتخاب می شود. کارشناس نیز بر اساس شان زوجه و میزلن درآمد و دارای زوج نفقه را مشخص می کند.

علاوه بر زوجه، زوج باید به فرزندان و همچنین پدر و مادر خود در صورت احتیاج نیز نفقه پرداخت کند. چنانچه توان مالی داشته و از پرداخت نفقه امتناع نماید بر اساس قانون حمایت از خانواده محکوم به حبس خواهد شد.

چنانچه زوج در پرداخت نفقه همسر و فرزندان خود موفق باشد. پرداخت هزینه های پدر و مادر نیز بر وی واجب می گردد.

همسر، فرزندان، پدر و مادر به ترتیب دارای اولویت در پرداخت نفقه می باشند. تفاوت های در نفقه فرزندان و پدر و مادر با همسر وجود دارد. تفاوت در این است که اگر زوج توانایی مالی نداشته باشند و نتوانند نفقه تمامی افراد تحت تکلف خود را پرداخت کند، نفقه زوجه در اولویت قرار دارد زیرا پرداخت انفاق بر زوج واجب است. اما زوجه هر چند خیلی ثروتمند باشد، پرداخت مخارج وی بر زوجه در هر حالتی واجب است.

نحوه محاسبه نفقه فرزند

طبق ماده 1999 قانون مدنی: پرداخت نفقه فرزند یا فرزندان به عهده پدر است و در صورتی که پدر فوت نماید یا توان پرداخت نفقه فرزندان را نداشته باشد، پرداخت نفقه بر عهده جد پدری خواهد بود. و اگر جد پدری هم زنده نباشد یا نتواند نفقه بپردازد، تامین هزینه‌ها به عهده مادراست.

چنانچه مادر هم توان پرداخت نداشته باشد یا خود مشکلات مالی داشته باشد. پرداخت نفقه بر عهده اجداد پدری و اجداد مادر یعنی مادربزرگ پدری یا مادربزرگ مادری خواهد بود.

بنابراین نفقه فرزند به این صورت است که: در ابتدا بر عهده پدر، دوم جد پدری، سوم مادر، چهارم مادر‌بزرگ پدری، مادربزرگ مادری و پدربزرگ مادری خواهد بود.

فرزند تا چه وقت مستحق دریافت نفقه هستند

در قانون مدنی و همچنین قانون حمایت خانواده سن مشخصی برای پرداخت نفقه فرزندان در نظر گرفته نشده است. مادام که فرزند دارای شغل و درآمد مشخصی نباشند، پدر نسبت به پرداخت نفقه مسئولیت دارد.

یکی از نکاتی که در این زمینه وجود دارد، این است که تا وقتی که فرزند دختر، ازدواج نکرده است. یا فرزند پسر تا زمانی که مشغول به تحصیل باشد، به کارمندان حق اولاد پرداخت می‌شود. بنابراین عرفا تا این هنگام پسر و دختر مستحق دریافت نفقه هستند.